Tam thất thành sâm Ngọc Linh - chiêu bán hàng "treo đầu dê, bán thịt chó"

Chỉ là một củ tam thất thông thường nhưng qua bàn tay "thần kì: của những người thợ, trong một thời gian ngắn đã trở thành sâm Ngọc Linh bán ra thị trường với vốn 1 lãi 10.

Sâm Ngọc Linh giả hiện được bán rất nhiều người dùng nên thận trọng

Ban chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả làm việc với tỉnh Quảng Nam về tình trạng sâm Ngọc Linh giả bày bán công khai trong thời gian qua.

Việc bày bán sâm Ngọc Linh giả, không rõ nguồn gốc, kém chất lượng không chỉ gây nguy hại sức khỏe người tiêu dùng mà còn ảnh hưởng đến thương hiệu sâm Việt Nam. Tuy vậy, hiện vẫn chưa có giải pháp nào để ngăn chặn tình trạng này.

Ông Nguyễn Đình Triều, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thương mại dược sâm Quảng Nam cho biết, hiện nay, trên địa bàn 2 tỉnh Quảng Nam và Kon Tum xuất hiện nhiều thương lái, chủ yếu từ các tỉnh phía Bắc vào bán củ Tam Thất, nhưng nói rằng đó là sâm núi Ngọc Linh. Đã có nhiều người bị mắc lừa, bỏ tiền triệu ra mua sâm giả.

Thực chất sâm mà người tiêu dùng mua chỉ là những củ tam thất thông thường, vì có hình dạng giống nhau nên rất dễ gây nhầm lẫn đối với những người không phải trong nghề. Tuy nhiên, chính những người trong nghề đã lợi dụng sự giống nhau đó mà đánh lừa người tiêu dùng, bán tam thất nhưng nói đó là nhân sâm.

Xem thêm: Nhân sâm đủ mọi loại kéo nhau lên thị trường

Cây Tam Thất con ở các tỉnh phía Bắc giống hệt như cây sâm Ngọc Linh nên rất khó phân biệt. Chỉ có 1 yếu tố để nhận dạng là cây Tam Thất con thường có 3 đến 4 đầu mầm, còn cây sâm Ngọc Linh non có 1 đầu mầm. Thế nhưng, các đối tượng trước khi khai thác cây Tam Thất non thường bấm tỉa bớt 2 đầu mầm chỉ để lại 1 đầu mầm; đồng thời chọn những cây sâm có gốc phình to giống cây sâm Ngọc Linh vận chuyển vào các tỉnh Quảng Nam, Kon Tum bán nên càng khó phát hiện. Ông Nguyễn Đình Triều cho biết: “Họ chủ yếu đưa vào vùng đồng bào dân tộc thiểu số, sau đó đồng bào dân tộc lại tung xuống bán ở dưới đồng bằng. Có thể họ đến Quảng Nam thuê xe biển số 92 ở Quảng Nam vô Kon Tum bán để bán và nói là sâm ở Quảng Nam hoặc ngược lại. Vì vậy, vấn đề sâm thật hay giả rất khó phát hiện”.

Thân của Tam thất hoang dài ngoằng với lớp vỏ sần sùi

Lâu nay không có một cách phân biệt rõ ràng cụ thể nào cho sâm ngọc linh mà chỉ phân biệt qua cảm tính và kinh nghiệm. Việc kiểm tra xuất xứ sản phẩm, hay truy xuất nguồn gốc sản phẩm Ngọc Linh từ khâu sản xuất đến lúc thành phẩm là điều đáng ra phải tiến hành từ sớm nhưng đến bây giờ vẫn còn nhiều lúng túng chưa triển khai được.


Theo ông Đoàn Ngọc Sơn, công tác đấu tranh phòng chống sâm Ngọc Linh giả trước mắt tập trung vào các cơ sở chế biến, các tổ chức, cá nhân rao bán sâm núi Ngọc Linh trên mạng internet để xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

Một khó khăn nữa là hiện nay Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ chưa cấp phép sử dụng sản phẩm sâm Ngọc Linh cho bất cứ tổ chức, cá nhân nào. Sâm Ngọc Linh cũng chưa có tem chống giả nên khó có cơ sở để kiểm định.

Hiện nay, bên cạnh việc vận động người dân địa phương tự bảo vệ sản phẩm sâm Ngọc Linh, UBND tỉnh Quảng Nam đã ban hành quy chế tạm thời quản lý, sử dụng chỉ dẫn địa lý “Ngọc Linh” cho sản phẩm sâm củ, ngăn chặn và xử lý các hành vi sử dụng trái phép chỉ dẫn địa lý đối với sản phẩm sâm củ; đảm bảo các quy định về xuất xứ, chất lượng, hỗ trợ các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh sản phẩm sâm Ngọc Linh nhằm nâng cao hiệu quả, tăng tính cạnh tranh của sâm Ngọc Linh.

Ông Hồ Quang Thái, Phó Chánh Văn phòng Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả cho biết: “Thủ tướng đã phê duyệt sâm Ngọc Linh thành sản phẩm quốc gia. Theo đó, chúng ta cần phải điều chỉnh Bộ luật hình sự hoặc có Nghị định Chính phủ ban hành để có cơ sở chế tài xử lý không? Chúng tôi sẽ nghiên cứu và kiến nghị Chính phủ.

Nếu mua phải sâm ngọc linh nhái thì người bị thiệt vẫn cứ chỉ là người tiêu dùng và những người kinh doanh chân chính. Tại sao hai đối tượng này không kết hợp với nhau, tự tạo ra một kênh kết nối chung để tam thất không có cơ hội giả nhân sâm Ngọc Linh. Truy xuất thông tin, truy xuất nguồn gốc chính là một kênh kết nối chung như vậy. Càng nhanh chóng thực hiện giải pháp này bao nhiêu sẽ càng khắc phục được hậu quả nặng nề bấy nhiêu.